به نقل از «خبرآنلاین»

استخوان در گلو و خار در چشم

تاریخ انتشار: ۲۴ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۴۸۱۲۰

این نوشتار درباره ایران و آینده آن است. سعی کردم گزاره‌های صریح بنویسم.

یک. میزان انباشت مسائل ایران به حدی است که چشم‌انداز روشنی برای سیاست و اقتصاد یک یا دو دهه آینده کشور، به سختی متصور است. ایران در چاله‌های عظیمی (کاهش زیست‌پذیری محیط‌زیستی، تحریم، اقتدارگرایی پایدار، عقب‌ماندگی اقتصادی نسبت به رقبای منطقه‌ای، حذف نسبی از روابط تجاری در دنیا و .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

..) افتاده است که به راحتی نمی‌توان از آن‌ها خارج شد. ایران «جامعه مسائل حل‌نشده» شده است. تلخ‌کام باید گفت: ایران، حداقل دو سه دهه‌ی سخت، انباشته از عدم قطعیت، و ظرفیت بروز مسیرهای بسیار ناخرسندکننده را در پیش دارد.

دو. راه‌حل از پیش‌موجودی در دسترس نیست. هر راه‌حلی، با کنش اجتماعی، سیاسی و اقتصادی هماهنگ، قابل ساخته‌شدن است. وضعیت چنان پیچیده است که مقامات کشور، گروه‌های سیاسی، و نخبگان و تحلیل‌گران نمی‌توانند چهار صفحه متن بدون تناقض برای تبیین وضع موجود، راه‌حل‌ها و مسیر آینده هر راه‌حلی به سمت توسعه اقتصادی، آزادی و توسعه سیاسی ارائه کنند. بن‌بست‌های عملی همه را در بر گرفته است.

سه. هر راه‌حل کوتاه‌مدت ساده‌ای، در وضعیت پیچیده امروز، خام‌اندیشانه است. این راه‌حل‌های ساده طیفی گسترده از «رأی دادن/تحریم انتخابات»، «مقاومت/سازش» و ... را در بر می‌گیرد. همه راه‌حل‌ها، با انبوهی از عدم قطعیت و تناقض مواجه هستند. این خصیصه ذاتی مسأله‌های بدخیم ایران امروز است.

چهار. نظام سیاسی ایران امروز، به قول دوگلاس نورث (برنده جایزه نوبل) یک «حکومت طبیعی پایه» با «نظم دسترسی محدود» است. این نظم سیاسی، رانت‌های قدرت و ثروت را بین اعضای ائتلاف مسلط (متشکل از سیاسیون، نظامیان، روحانیون، فعالان اقتصادی و فرهنگی خودی) توزیع می‌کند. (شرح کتاب نورث در این‌جا) مشارکت سیاسی و اقتصادی در نظم‌های دسترسی محدود حکومت‌های طبیعی، در طول تاریخ، به شدت محدودشده است.

پنج. ایرانیان در ۱۲۰ سال بعد از مشروطه، برای خروج از نظم دسترسی محدود حکومت طبیعی تلاش کرده و تا به امروز موفقیت‌ها و شکست‌های نسبی داشته‌اند. عصیان، استیصال و کلافه بودنی که جامعه ایران امروز تجربه می‌کند، خصیصه ۱۲۰ سال گذشته است که گاه اوج داشته و گاه کم‌وبیش بهتر شده است، اما هرگز به یک «نظم دسترسی باز» نرسیده‌ایم که در آن همگان بر اساس حقوق شهروندی به حق فعالیت اقتصادی و سیاسی آزاد، دسترسی داشته باشند. راه رسیدن به چنین مطلوبی سنگلاخ است.

شش. مسأله ایران امروز، برساختن راهی در میانه این همه پیچیدگی است. حل بخش مهمی از این پیچیدگی از «ساختن توازنی میان قدرت حکومت و قدرت جامعه، و بیرون آمدن از وضعیت صلح مسلح بین حکومت و جامعه» ممکن می‌شود.

هفت. گزینه‌های مختلف – از همراهی بی‌قید و شرط با حکومت، مذاکره با حکومت، مشارکت مشروط در انتخابات، رأی اعتراضی، تحریم انتخابات، نافرمانی مدنی، سیاست خیابانی تا انقلاب و براندازی – روی میز حکومت و جامعه ایران، و هزینه و فایده هر کدام متفاوت است، امکان‌پذیری و مطلوبیت متفاوتی هم دارند. هر چه هست، صحنه ایران امروز به آن سادگی نیست که برخی تصویر می‌کنند. ساده‌سازان، بیشتر تزویر می‌کنند.

هشت. هر مسیری در ایران امروز به سوی آینده (که آن‌را در دو سه دهه پیش رو، پرنشیب‌ و فراز می‌دانم) بر اثر ترکیبی از ایده‌پردازی، گفت‌وگو، هزینه پرداختن (به اشکال مختلف)، رقابت، منازعه و تا اندازه‌ای بخت (در سیاست داخلی تا خارجی، تا روندهای اقتصادی و ...) ساخته می‌شود. ایرانیان با کنشگری‌های خود به این مسیرها وزن و شکل می‌دهند. همبسته رقابت-همکاری بین حکومت و جامعه، این راه‌ها را رقم می‌زنند.

نه. هیچ کس قادر به پیش‌بینی آینده نیست و همه دیدگاه‌ها در مسیر تاریخ، ارزیابی می‌شوند. اصل بر گشوده بودن در برابر واقعیات، استدلال‌ها، آمادگی برای بازنگری در مواضع، ائتلاف‌سازی بین دغدغه‌مندان ایران، آمادگی برای هزینه دادن (از آبروی شخصی تا فراتر از آن) و درس‌آموزی از تاریخ است.

ده. این گزاره‌ها به معنای «زیستنی استخوان در گلو و خار در چشم» است که فقط به مدد در کنار هم ایستادن و چنگ بر روی هم نکشیدن، می‌توان امید به روزهای بهتر داشت. خودحق‌پنداری و تحمل نکردن، تصویر این آینده را تیره‌تر می‌سازد.

من در سایه این گزاره‌ها، به هیچ موفقیت و دست‌آورد کوتاه‌مدتی امید ندارم، گفت‌وگو و همبستگی میان ایران‌دوستان را گزینه ممکن سازنده برای ساختن راه‌حل‌ها می‌دانم، و به نظرورزی و گفت‌وگو بر سر طیفی از راه‌حل‌ها باور دارم. مهم این است که توان و محدودیت‌های خود را در سایه فهم نظری و تجربی عمیق، بدانیم. زمان مناسبی برای عصبانیت یا استیصال نیست.

216216

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1872655

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: توسعه پایدار توسعه علمی گفت وگوی ملی ایران امروز راه حل ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۴۸۱۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

باید به تشکل‌های تولیدی و نیروی کار اولویت دهیم

«مجتبی زارعی» نماینده راه‌یافته به دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با تاکید بر فلسفه انقلاب اسلامی، اولویت خود در مجلس آینده را مردمی‌تر کردن ساختار اداره کشور دانست و اظهار کرد: در حال حاضر ساختار اداره کشور به نحوی است که گروه‌های مدنی اعم از سیاسی، صنفی یا تشکل‌های کارگری و کارفرمایی، انجمن‌های علمی و شرکت‌های دانش‌بنیان، نهادهای مرتبط به کشاورزان در تمام حوزه‌های کسب و کار و دیگر حوزه‌های صنعتی و اقتصادی، چندان در متن قرار ندارند و مثمرثمر نیستند؛ این‌ها باید جزو ذی‌نفعان حاکمیت باشند.

وی افزود: مقصود من از حاکمیت، قوای سه‌گانه حاکم بر کشور است که به درستی ایفای نقش نمی‌کنند. به عنوان مثال در هنگام تصمیم‌گیری نهایی، شورایعالی کار جانب کارگر را نمی‌گیرد؛ این در حالی است که طبق قانون باید سه‌جانبه‌گرایی رعایت شود اما به نظر می‌رسد، قوای سه گانه دست برتر را دارند؛ البته حاکمیت در تضاد با کارگران نیست اما انصاف حکم می‌کند که به تشکل‌های تولیدی و نیروی کار اولویت بدهیم.

زارعی با تاکید بر اینکه در حوزه کشاورزی، شورای قیمت‌گذاری نماینده کشاورزان، مجلس و همین‌طور حاکمیت است گفت: در قیمت‌گذاری گندم، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اعمال فشار می‌کند؛ این موضوع ارتباطی با فلسفه انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ندارد بلکه به مهارت حکمرانی ما مربوط است.

زارعی در ادامه بر گزینش‌گری مردم در بین فهرست‌های انتخاباتی تاکید کرد و گفت: مردم مشی خود را بر کاندیداها و برخی گروه‌های سیاسی غلبه دادند. نتیجه تحلیل رفتار سیاسی مردم این است که مردم دنبال یک ناجی نمی‌گردند، یعنی این‌طور نیست یک نفر را ناجی بدانند یا یک فهرست را ناجی بدانند و بگویند اگر اعضای این لیست بیایند مشکل کشور را حل می‌کنند؛ مردم رشید شده‌اند و بنا دارند با اجتهاد خود عمل کنند.

وی افزود: من وابسته به هر لیستی که باشم، به این سخن رهبر انقلاب فکر می‌کنم که فرمود: «بدون مردم برنامه هفتم پیشرفت ضمانت اجرایی و تحقق پیدا نمی‌کند». از این رو اولویت من بعد از قوام معیشت کشور، اقتصاد و ارزش پول ملی کشور و تقویت تولید است که بتوانیم مردم و شرکت‌های دانش‌بنیان را وارد کارزار اداره اقتصادی کشور کنیم.

زارعی گفت: در این صورت قطعاً به نتایج خوبی می‌رسیم ولی ما باید جامعه مدنی ایرانی-اسلامی را جلوی ساختارهای رسمی کشور تقویت کنیم. اگر مردم حذف شوند، برخی گروه‌های سیاسی جایگزین مردم می‌شوند.

وی مسائل اقتصادی و اجتماعی را نسبت به مسائل سیاسی دارای اولویت دانست و تاکید کرد: اگر حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی را قوی کنیم، نتیجه عمل خود را در سیاست می‌بینیم؛ من به این حرف‌ها اعتقاد دارم و اگر خداوند مقدر کرد آن را عملی می‌کنم.

زارعی در پایان پویش «با مهر انتخاب کنیم» را در ایجاد فضایی برای گزینش بهتر مردم مؤثر دانست و اظهار کرد: هر چقدر ما نظام تبلیغاتی و معرفی کاندیداها را از یک الگوهای خاصی جدا کنیم و آن را تبدیل به پویش‌های مردمی کنیم، بهتر است.

کد خبر 6080006